KAZAN DAİRELERİ

Bir kazan dairesinde aşağıdaki elemanlar için yer ayrılmalıdır.

a.  Kurulacak kazanlar

b. Yakıt deposu

c.  Kalorifer bacası ve duman kanalları

d. Tesisat elemanları (pompalar, boyler, eşanjör, su deposu, su temizleme cihazı, hidrofor, kolektörler, fanlar vs.).

e.  Kazan bakıcısı odası

Mimari proje aşamasında bu elemanları alacak büyüklükte bir kazan dairesi  yeri ayrılmalıdır. Kazan cinslerinin ve tesisat düzenlemesinin çeşitliliği nedenleriyle önceden genel olarak bütün tesisler için geçerli olacak kazan dairesi boyutları vermek mümkün değildir.  Kazan dairesinin yeri alışkanlıkla binaların bodrum katın olarak seçilir. Ancak sıvı ve gaz yakıtlı ısıtma sistemlerine kazan dairesi çatıda da oluşturulabilir. Bodrum katı içinde de genellikle binanın ortalarında bir bölüme kazan dairesinin  yerleştirilmesi öğütlenir.  Böylece  hem baca uygun bir noktaya inşa edilebilir, hem de yatay tesisat boru boyları nispeten kısa olur. Kazan  dairesinin yeri seçiminde bacaya yakınlık ve tesisatın ağırlık merkezinde olma kriterlerinin yanında bir başka önemli kriter de yakıt girişi ve külün dışarı atılması işlemlerininkolay ve  basit olmasıdır. Bu  arada havalandırma, güvenlik ve aydınlatma da dikkate alınması gereken önemlikonulardır.  Bütün bu kriterlerin bir arada  sağlanabilmesi özellikle büyük tesislerin bodrum katında meydana getirilecek kazan dairelerinde güçtür. Bu  gibi  durumlarda bina dışında yarı bir kazan dairesi  yapmak iyi bir çözümdür. Bu çözüm özellikle grup halinde binaların merkezi ısıtmasında geçerlidir.

Kazan Dairelerinin Yapımı

Kazanlar döşeme rutubetinden ve çevre yıkama sularından korunmak üzere bitmiş döşemeden 10 – 15 cm  yükseklikte bir kaide  üzerine oturmalıdır. Beton kaide yüksekliği ayrıca brülör kazan monte edildiğinde, brülörün altı yerden en az  30 cm yukarıda olacak  şekilde yapılmalıdır ki brülör fanı yerden  toz emmesin.

Kazan dairesinde çevre suların  toplayan büyük boy bir  döşeme süzgeci bulunmalıdır. Ayrıca kazan dairelerinde  15 x 15 cm boyutlarında  bir çevre kanalı (su toplama  kanalı) yapılmalıdır. Büyük boy kazan dairelerinde 50 x 50 x 60 cm ölçülerinde toplama çukuru bulunmalıdır (kanalizasyon kotu kurtarmıyorsa). Kazan dairesinin kapıları ateşe karşı dayanıklı olmalı ve içerden dışarı doğru açılmalıdır. Kazan dairesi kapısının doğrudan merdiven boşluğuna açılması doğru değildir. Kazan dairesindeki kokuların ve yangın halinde dumanın merdiven boşluğunu doldurması önlenmiş olur. Eğer kazan dairesinden doğrudan bina dışına bir kapı açılması mümkün ise bu en uygun çözümü oluşturur. Kazan dairesinden bina içine açılan kapılarda en az 10 cm yükseklikte bir eşik bulunması önerilir (kazan dairelerinde biri bina içine biri dış ortama açılan en az iki çıkış kapısı yapılmalıdır).

Kazan dairesinin doğal olarak  aydınlatılması mümkün  ise, aydınlatma açıklıklarının, binanın diğer

pencerelerinin altına rastlamamasına dikkat edilmelidir. yapay aydınlatma yapılıyorsa, göz kamaştırmayan fakat daireyi iyice aydınlatan bir sistem kurulmalıdır. Kazan dairesine ait ana şalter giriş kapısı dolaylarına yerleştirilmeli ve sızdırmaz tip olmalıdır. Kazan dairelerinde yangın tüpü bulundurulmalıdır.

Isıtma Merkezi Planlaması

Isıtma merkezinin yerleşiminde, bacalara en yakın mesafeye kalorifer kazanları yerleşir. Yakıt depoları için, kazanlara en yakın mesafede duvarlarla ayrılmış bir hacim bırakılmalıdır. Su depoları, hidrofor ve boyler de yakın mesafede ayrı bir grip gibi yerleştirilmelidir. Boru bağlantısı ve ekonomik yerleştirme açısından sıra ile, yakıt deposu, kalorifer kazanı, boyler, hidrofor – su deposu yer almalıdır.

Kazanların Yerleşimi :

Buhar kazanları, buhar jeneratörleri ve kaynar su kazanları söz konusu olduğunda, 3. sınıf ruhsat almak ve bina altına kazan dairesi yerleştirebilmek için kazan su hacmi Vs (m3), Vs . (ts – 100) < 50 şartını sağlamalıdır. Burada ts buharın doyma sıcaklığıdır. Kazan daireleri yüksekliği en az 2,5 m olmalıdır. Kazan üst noktası ile tavan arasındaki mesafe çeşitlihallerde en az aşağıdaki gibi olmalıdır:

150 kw’ ın üstünde en az 1,5 m

350 kw’ ın üstünde en az 1,8 m

Kazan dairelerinde duman kanalı baca bağlantıları için rezervasyon bırakılırken duman kanallarının kazana doğru % 10’ dan fazla eğimli olduğuna dikkat edilmeli, beton kaide yüksekliği de unutulmamalıdır.  İki kazan aynı bacaya bağlanabilir. Ancak biri atmosferik brülörlü, diğeri üflemeli brülörlü gibi ayrı cinsten olamazlar. Aynı şekilde farklı yakıt yakan iki kazan da aynı bacaya bağlanamaz.

Kazan Dairesi Havalandırması

Bina altındaki kazan dairelerine taze havanın serbestçe girebilmesi için kuranglez bırakılmalı ve çatıya kadar çıkan bir havalandırma bacası yapılmalıdır. Temiz hava  giriş kesiti, baca kesitinin  % 50’ sinden küçük olmamalıdır. Yine bu kesit 50 kw güce kadar en az 300 cm 2 olmalı bunu üzerindeki güçlerde her kw için minimum kesite 2,5  cm 2  ilave edilmelidir. Pis  hava bacası kesiti en az 200 cm 2  olmalı ve baca  kesitinin % 25’ inden az olmamalıdır. Ancak pis hava baca kesitinin, en az kalorifer bacası kesitinin yarısı olmasını öneririz. Vantilatörlerle havalandırma yapılıyorsa, vantilatör  debisi  kw kazan gücü başına 0,5  m 3 / h olmalıdır. Doğal havalandırma yapılamalayan kazan dairelerinde kazan dairesine hava  verecek vantilatör kapasitesi; brülörlerin toplam fan kapasitesi + aspiratör kapasitesinden %  10 daha büyük olmalıdır. Ayrıca vantilatör çalışmadan, aspiratörün çalışmamamsını sağlayacak elektrikli kilitleme sistemi yapılmalıdır. Bina dışında yapılan kazan dairelerinde ise, kalorifer kazanlarının üstünde havalandırma için boşluk bırakılmalıdır. Kesitsi en az  kalorifer bacalarının toplam  kesitinde, idealde kalorifer kazanlarını etrafında toplam kesitinin iki katı olmalıdır. Kalorifer kazanlarının etrafında oluşacak ısının (daha çok kazanların arka kısmındaki duman sandığı ve baca civarında oluşur) dışarıya atılması için havalandırma menfezi kazan sonuna yakın yerde  bırakılmalıdır.   Kazan dairelerindeki cihazların dışarıya çıkarılabilmesi için en büyük cihaz  boyutunda (kazan boyler,hidrofor vb.) bir servis boşluğu bırakıp, bunu havalandırma için de kullanmak daha iyi çözüm olabilir. Bu durumda servis boşluğunun altında cihaz olmamasına dikkat edilmelidir. genellikle kazanların ön tarafı servis boşluğu olarak bırakıldığı için, doğal aydınlatma feneri ve cihazların dışarıya alınmasını sağlayacak boşluk da bu kısımda bırakılır. Soğuk bölgelerde ve sürekli çalışmayan kazan dairelerinde donma riskine karşı havalandırma panjurları arkasındaki damperlere oda termostatından kumanda alan bir servomotor bağlanmalıdır. Kazan dairesi sıcaklığı  + 5 ºC’ ye düştüğünde kazanlar çalışmıyorsa bu damper otomatik kapanmalıdır.